TI EINAI OI ΕΙΔΙΚΕΣ / ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΕΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ (ΕΜΔ)
TI EINAI H ΔΥΣΛΕΞΙΑ

Οι ΕΜΔ είναι μια ξεχωριστή κατηγορία δυσκολιών που αφορούν τη μάθηση και πιο

συγκεκριμένα την επεξεργασία του συμβολικού (γραπτού) λόγου και που εκφράζονται με έντονη και ασυνήθιστη επίμονη αδυναμία του μαθητή στην απόκτηση της αναγνωστικής ικανότητας και της ικανότητας για ορθογραφημένη γραφή.Ο όρος «Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες» αναφέρεται σε μία ξεχωριστή κατηγορία δυσκολιών που αφορούν τη μάθηση, και πιο συγκεκριμένα την επεξεργασία του γραπτού λόγου.

Εκφράζονται με την έντονη και επίμονη δυσκολία του μαθητή να αποκτήσει τις ικανότητες Ανάγνωσης, Ορθογραφημένης Γραφής και/ή τη Μαθηματική Ικανότητα, σε βαθμό ανάλογο με τη χρονολογική ηλικία του, τη νοημοσύνη του και την εκπαίδευση που έχει λάβει.

Τρεις κατηγορίες Ε.Μ.Δ.

1) Διαταραχή της Ανάγνωσης

Η επίδοση στην ανάγνωση είναι σημαντικά κάτω από το αναμενόμενο, δεδομένων της χρονολογικής ηλικίας του ατόμου, της μετρηθείσας νοημοσύνης του και της εκπαίδευσης που αντιστοιχεί στην ηλικία.

Βασικότερα συμπτώματα:

• Ανάγνωση αργή, με δισταγμό, χωρίς ροή, συχνά συλλαβισμός.
• Παράλειψη, πρόσθεση, αντικατάσταση γραμμάτων, συλλαβών ή λέξεων κατά την ανάγνωση
• Ελλιπής κατανόηση του κειμένου.

2) Διαταραχή της γραπτής έκφρασης / γραφής Οι δεξιότητες της γραφής είναι σημαντικά κάτω από το αναμενόμενο, δεδομένων της χρονολογικής ηλικίας του ατόμου, της μετρηθείσας νοημοσύνης και της εκπαίδευσης που αντιστοιχεί στην ηλικία.

Βασικά συμπτώματα

• Παράλειψη, πρόσθεση, αντικατάσταση γραμμάτων, συλλαβών ή λέξεων κατά την γραφή
• Πολλά ορθογραφικά λάθη, ακόμα και σε λέξεις που έχουν συστηματικά διδαχθεί.
• Κακογραφία, μουτζούρες, απουσία σημείων στίξης, κατάργηση των διαστημάτων.
• Ο όρος «δυσλεξία» που χρησιμοποιείται ευρέως, αναφέρεται στις Διαταραχές Ανάγνωσης και Γραπτής Έκφρασης, που στις περισσότερες περιπτώσεις συνυπάρχουν. Με άλλα λόγια, «δυσλεκτικό» θεωρείται το άτομο που έχει Ειδική Μαθησιακή Δυσκολία Ανάγνωσης και Ειδική Μαθησιακή Δυσκολία Γραπτής Έκφρασης.
  Η δυσλεξία δεν είναι διαταραχή της εκφοράς του λόγου. Η ομιλία και η άρθρωση των δυσλεκτικών ατόμων είναι φυσιολογικές (εκτός αν συμβαίνει συμπτωματικά να υπάρχει και κάποια άλλη διαταραχή μαζί με τη δυσλεξία).

3) Διαταραχή των Μαθηματικών Η μαθηματική ικανότητα είναι σημαντικά κάτω από το αναμενόμενο, δεδομένων της χρονολογικής ηλικίας του ατόμου, της μετρηθείσας νοημοσύνης και της εκπαίδευσης που αντιστοιχεί στην ηλικία. Η Διαταραχή των Μαθηματικών είναι η πιο σπάνια από τις Ε.Μ.Δ.

Βασικά συμπτώματα

• Δυσκολία στην αναγνώριση των μαθηματικών συμβόλων (+, -, x, :)
• Δυσκολία στην αντιγραφή αριθμών, πράξεων, δυσκολία στη χρήση «κρατούμενων»
• Δυσκολία στην εκμάθηση του πολλαπλασιασμού

Συχνότητα εμφάνισης των Ε.Μ.Δ.

Η συχνότητα εμφάνισης των Ε.Μ.Δ είναι δύσκολο να προσδιοριστεί. Το ποσοστό μπορεί να ποικίλλει από χώρα σε χώρα γιατί η διάγνωση των Ε.Μ.Δ. επηρεάζεται τόσο από τα διαγνωστικά εργαλεία που χρησιμοποιούνται, όσο και από το γλωσσικό περιβάλλον που υπάρχει σε κάθε χώρα. Το ποσοστό των ατόμων με Ε.Μ.Δ. στον ελληνικό χώρο δεν είναι γνωστό, γιατί δεν έχει γίνει καμία επίσημη έρευνα. Υπολογίζεται πάντως ότι το ποσοστό των ατόμων με Ε.Μ.Δ. είναι ~5% του γενικού πληθυσμού. 

Που οφείλονται οι Ε.Μ.Δ.

Η αιτιολογία δεν είναι γνωστή. Υπάρχει η υπόθεση ότι οφείλονται σε όποια δυσλειτουργία στο Κεντρικό Νευρικό Σύστημα. Σε ορισμένες περιπτώσεις υπάρχει κληρονομική βάση (κάποιο μέλος της οικογένειας έχει παρόμοιες δυσκολίες) και σε άλλες υπάρχει συγγενής αιτιολογία (συμβάντα κατά την κύηση ή τον τοκετό).

Οι Ε.Μ.Δ. είναι εγγενείς στο άτομο, δηλ. χαρακτηρίζουν (ή όχι) ένα άτομο από τη γέννησή του μέχρι το τέλος της ζωής του.

Δεν εμφανίζονται ξαφνικά κάποια στιγμή και δεν εξαφανίζονται μετά από χρόνια.

Πως αντιμετωπίζονται οι Ε.Μ.Δ Όπως είπαμε, οι Ε.Μ.Δ. χαρακτηρίζουν (ή όχι) ένα άτομο από τη γέννηση του μέχρι το τέλος της ζωής του. Με άλλα λόγια, οι Ε.Μ.Δ. δεν «θεραπεύονται». Αυτό, όμως που θεραπεύεται είναι τα συμπτώματά τους.

Με ειδικές μεθόδους διδασκαλίας, με ειδικές ασκήσεις και με κατάλληλη οργάνωση της μελέτης τα άτομα με Ε.Μ.Δ. μαθαίνουν τρόπους να παρακάμπτουν τις δυσκολίες τους και βελτιώνονται σ' αυτά που υστερούν

Η ΔΥΣΛΕΞΙΑ είναι η πιο κοινή από τις Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες. Είναι η κύρια διαταραχή της ανάγνωσης. Ένα παιδί με δυσλεξία μπορεί να έχει δυσκολίες τόσο στην κατανόηση όσο και στην κωδικοποίηση / αποκωδικοποίηση του γραπτού λόγου (ανάγνωση και γραφή). Υπάρχουν δύο βασικοί τύποι δυσλεξίας: η επίκτητη, που εμφανίζεται ως άμεσο αποτέλεσμα τραυματισμού ή εγκεφαλικής ασθένειας και πρωτοδιαγνώστηκε πριν από 100 χρόνια περίπου και η εξελικτική που γίνεται αντιληπτή στο διάστημα που το παιδί μαθαίνει να διαβάζει.

Ο Πόρποδας ορίζει την ειδική εξελικτική δυσλεξία (specific developmental dyslexia) σαν την

ειδική δυσλεξία που έχουν ορισμένα άτομα στη μάθηση του γραπτού λόγου (δηλ. της ανάγνωσης και της ορθογραφημένης γραφής), παρά τις νοητικές δυνατότητες τους, την κανονική λειτουργία των αισθητηρίων, την ομαλή ψυχική τους υγεία και τη θετική επίδραση του οικογενειακού, σχολικού και κοινωνικού περιβάλλοντος.

Έχουν δοθεί πολλοί ορισμοί της δυσλεξίας. Πώς θα μπορούσε να δοθεί ο ακριβής ορισμός

της είναι ένα ζήτημα που εξακολουθεί να αποτελεί αντικείμενο έντονης αντιπαράθεσης. Το να δώσει κανείς τον ορισμό της είναι ένα ζήτημα που εξακολουθεί να αποτελεί αντικείμενο έντονης

αντιπαράθεσης. Το να δώσει κανείς τον ορισμό της είναι ένα πολύ δύσκολο εγχείρημα. Ο όρος, αν και εύκολα κατανοητός από την ίδια την ετυμολογία της λέξης (δηλ. δυσ(δυσκολία)+ λέξς), περικλείει πολύ περισσότερα από μια απλή «δυσκολία με τις λέξεις». Ο ορισμός της που προτάθηκε από την Παγκόσμια Εταιρία Νευρολογίας (1968) δηλώνει ότι: «Η δυσλεξία είναι μια διαταραχή που εμφανίζεται σε παιδιά τα οποία, παρά το γεγονός ότι παρακολουθούν τη συμβατική διδασκαλία της σχολικής τάξης, δεν είναι ικανά να αποκτήσουν τις γλωσσικές  δεξιότητες ανάγνωσης, γραφής και ορθογραφίας που αντιστοιχούν στις νοητικές τους ικανότητες. Η «Ειδική Αναπτυξιακή Δυσλεξία» είναι η διαταραχή

που σχετίζεται με θεμελιώδεις νοητικές ανεπάρκειες οι οποίες, συχνά, είναι οργανικής προέλευσης».

Η δυσλεξία μπορεί να συνυπάρχει και με άλλες δυσκολίες που αφορούν: τη βαθιά δομή της

γλώσσας, τη μνήμη, το ρυθμό, την οργάνωση, τη διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και

υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ), την άσκηση της γραφής (δυσγραφία), την εκτέλεση και κατανόηση

αριθμητικών πράξεων και εννοιών (δυσαριθμησία) αλλά και δευτερογενή ψυχολογικά ή προβλήματα συμπεροφοράς, τα οποία αντιμετωπίζουν τα παιδιά εξαιτίας της σχολικής απόρριψης και αποτυχίας.

Υπάρχει δυσλεξία;

Ο όρος δυσλεξία έχει διερευνηθεί τόσο πολύ από τότε που πρωτοεμφανίστηκε, υποστήριξε ο

Wlittaker, που τώρα χρησιμοποιείται σε οποιοδήποτε μαθησιακό πρόβλημα αν αυτό αφορά τη

γλώσσα. Το υπερβολικό άγχος τόσο από την πλευρά των γονέων, όσο και από την πλευρά των

δασκάλων, όταν ένα παιδί είναι πιο αργό από τα άλλα στην εκμάθηση της ανάγνωσης, συχνά έχει σαν αποτέλεσμα να τίθεται η ετικέτα του «δυσλεκτικού» στο παιδί. Ο όρος/ χαρακτηρισμός δυσλεξία δε βοηθάει. Η ετικέτα παρουσιάζει το πρόβλημα ως αναπόφευκτο και μόνιμο, ενώ πολλά «δυσλεξικά» παιδιά μαθαίνουν να διαβάζουν από τη στιγμή που έχουν κατάλληλη διδασκαλία. Έτσι σήμερα χρησιμοποιείται περισσότερο ο όρος ειδικές μαθησιακές δυσκολίες.

ΔΥΣΛΕΞΙΑ

ΛΕΞΗ γνωστή από παλιά, τώρα της μόδας στη σύγχρονη επιστημονική και μη γλώσσα.

ΛΕΞΗ ταμπού γι’ αυτούς που την υποπτεύονται.

ΛΕΞΗ πόνος για όσους τη βιώνουν.

ΛΕΞΗ ακαταλαβίστικη πάντως για τα παιδιά.

ΤΙ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΔΥΣΛΕΞΙΑ

ΔΕΝ είναι ασθένεια (συνεπώς δεν αναμένεται θεραπεία της)

ΔΕΝ οφείλεται σε οργανική δυσλειτουργία (όρασης ή ακοής)

ΔΕΝ οφείλεται σε αναπτυξιακή ανωριμότητα (συνεπώς η επανάληψη της τάξης δεν έχει θετικό

αποτέλεσμα)

ΔΕΝ παρουσιάζει τα ίδια συμπτώματα, ούτε είναι στον ίδιο βαθμό σε όλα τα δυσλεξικά παιδιά

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΔΥΣΛΕΞΙΑ

ΕΙΝΑΙ μια δυσχέρεια στην επεξεργασία των γλωσσικών πληροφοριών

ΕΙΝΑΙ δυσκολία του γραπτού και του προφορικού λόγου

ΕΙΝΑΙ ένα σύνολο συμπτωμάτων (σύνδρομο νευρολογικό, κυρίως κληρονομικό)

ΕΙΝΑΙ ένα πρόβλημα που δυσκολεύονται πολύ να κατανοήσουν και συνεπώς να δεχθούν και σωστά να το αντιμετωπίσουν οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί.

Τα περισσότερα παιδιά με μαθησιακές ιδιαιτερότητες παρακολουθούν και διδάσκονται μέσα

στην «κανονική» τάξη του γενικού σχολείου και χρειάζονται υποστήριξη και ειδική αντιμετώπιση .Οι δάσκαλοι του γενικού σχολείου, οι εκπαιδευτικοί

της πράξης, περισσότερο ευαισθητοποιημένοι παρά ποτέ, προβληματίζονται και αναζητούν νέες

εκπαιδευτικές πρακτικές και τρόπους διδασκαλίας, χρησιμοποιώντας διαφορετικές στρατηγικές και καινοτόμες διδακτικές προσεγγίσεις για να αντιμετωπίσουν την πρόκληση των μαθησιακών αυτών ιδιαιτεροτήτων.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ – ΠΡΩΙΜΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ
ΠΙΘΑΝΗΣ ΔΥΣΛΕΞΙΑΣ

Πρώιμα συμπτώματα (προσχολική ηλικία)

· Κληρονομικότητα (υπάρχει από τη γέννα)

· Οικογενειακό ιστορικό αναγνωστικών δυσκολιών

· Δυσκολίες συγχρονισμού – συντονισμού πράξεων (σχοινάκι, κεφαλιές στο ποδόσφαιρο,

βηματισμός, χορός, κουτσό, πιάσιμο – πέταμα ή κλοτσιά της μπάλας)

· Προβλήματα αλληλοδιαδοχικών κινήσεων – ενεργειών (ντύσιμο , παπούτσι στο σωστό πόδι,

δέσιμο κορδονιών, κούμπωμα)

· Αδέξιο περπάτημα σέρνοντας τα παπούτσια, σκοντάφτοντας ή πέφτοντας πάνω σε

πράγματα.

· Δυσκολία στον προσανατολισμό (ανατολικά – δυτικά), στην πλευρίωση (δεξί ή αριστερό χέρι)

και στην κατανόηση χωροχρονικών εννοιών (πάνω – κάτω, ψηλά- χαμηλά, σήμερα- αύριο).

· Αβεβαιότητα στην επίγνωση του χρόνου (πρωί, μεσημέρι, απόγευμα, βράδυ, πότε έχουμε

διάλειμμα, πότε φεύγουμε για το σπίτι).

· Δυσκολία στο να ακολουθήσουν και να μιμηθούν με τη σωστή σειρά τις ασκήσεις

γυμναστικής καθώς και να κρατούν έναν απλό ρυθμό χτυπώντας παλαμάκια.

· Δύσκολα επαναλαμβάνουν τραγουδάκια με ρίμα, δεν μπορούν να ξεχωρίσουν την

ομοιοκαταληξία των λέξεων ή τις φωνητικές ομοιότητες των λέξεων, δηλ. ποια λέξη ηχεί

διαφορετικά από τις άλλες.

· Ορισμένες φορές χρησιμοποιούν υποκατάστατες λέξεις (καρέκλα – ξύλα), γνωστά τους

χρώματα τα ονομάζουν με λάθος όνομα, ξεχνούν ονόματα γνωστών τους αντικειμένων

(μολύβι) και «ψάχνονται» να βρουν τη σωστή λέξη.

· Μπερδεύονται πολύ σε σύνθετες φράσεις.

· Δυσκολία στο να θυμηθούν ακολουθίες (μέτρημα αριθμών 1-10).

· Λανθασμένη οφθαλμοκίνηση.

ΓΕΝΙΚΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ – ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ

· Δυσκολία στην αντίληψη των εννοιών της σειράς και της διαδοχής, συγχέουν ακολουθίες

(αλφάβητο, μέρες, μήνες, εποχές, τηλεφωνικοί αριθμοί) και μπερδεύονται να βρουν ένα όνομα στον τηλεφωνικό κατάλογο ή μια λέξη στο λεξικό.

· Δυσκολία στην αντίληψη της κατεύθυνσης (ιδιαίτερα στη διάκριση αριστερού – δεξιού, στα

σημεία του ορίζοντα (Βοράς – Δύση,….) και στο γεωγραφικό προσανατολισμό με βάση χάρτη ή

πυξίδα.

· Δύσκολα μαθαίνουν ορισμούς, θυμούνται ημερομηνίες, μάχες, συνθήκες, ονόματα…

· Δυσκολία στην εκμάθηση της ώρας, συγχέουν το «παρά» και το «και»

· Αδυναμία συγκέντρωσης προσοχής σε μια δραστηριότητα για κάποιο διάστημα και

αντίδραση με παρορμητικότητα.

· Έλλειψη οργάνωσης (σχολική τσάντα, δωμάτιο, παιχνίδια, γραφείο, βιβλιοθήκη, ρούχα,

ντουλάπα), καθώς και της μελέτης τους (βάσει προγράμματος) και των άλλων υποχρεώσεων τους, με αποτέλεσμα να μην είναι συνεπείς σ’ αυτά.

· Αδιαφορία για τα βιβλία και οτιδήποτε άλλο στο οποίο χρησιμοποιείται ο γραπτός λόγος.

· Στον προφορικό λόγο, δυσκολεύονται να βρουν ονόματα γνωστών αντικειμένων (Δώσε μου

αυτό τοοοοο…. πως το λένε το …..τέτοιο)

· Αποπροσανατολίζονται και δεν μπορούν να ακολουθήσουν περίπλοκες οδηγίες ή εντολές

(Άνοιξε την αριστερή πόρτα της ντουλάπας, στο πάνω δεύτερο συρτάρι είναι η μπλούζα και φέρτην μου)

· Παρουσιάζουν πρόβλημα στη λεπτή κινητικότητα των χεριών και αδεξιότητα στις κινήσεις τους.

· Σκέφτονται με εικόνες και όχι με λέξεις.

· Παρουσιάζουν ανεξήγητα «καλές» και «κακές» μέρες στο σχολείο και στο σπίτι, χωρίς να

υπάρχει εμφανής αιτία.

· Έχουν συναισθηματική ανωριμότητα (παίζουν με παιδιά μικρότερης ηλικίας)

· Αποδιοργανώνονται σε ατμόσφαιρα άγχους και έντασης.

· Συχνά παρουσιάζουν και ορισμένα ιατρικά προβλήματα (αλλεργίες, άσθμα, πόνους αυτιών,

κεφαλόπονους κοιλιακά άλγη) που οφείλονται στο υψηλό άγχος που δημιουργεί η ταπεινωτική

αποτυχία στο σχολείο.

· Αριστεύουν στα πρακτικά μαθήματα, αποτυγχάνουν στα θεωρητικά.

· Έχουν όμως ανώτερες ικανότητες αντίληψης και δημιουργικής σκέψης.

· Είναι προικισμένα άτομα, υψηλής ευφυΐας και μεγάλης δημιουργικότητας, χωρίς ιδιαίτερα

προβλήματα στον προφορικό λόγο και αυτό είναι παραπλανητικό.

ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΣΤΟΝ ΠΡΟΦΟΡΙΚΟ ΛΟΓΟ

· Παρουσιάζουν αργή εξέλιξη σε σχέση με τη σωματική και πνευματική τους ανάπτυξη.

Καθυστερεί η ομιλία τους, αλλά μιλούν καθαρά.

· Μπερδεύουν τη σειρά των γραμμάτων στη λέξη – αναγραμματισμός- (σάλαθα αντί

θάλασσα), όπως και «ακουστικά» λέξεις παρόμοιες (καράβι αντί καλάμι)

· Χρησιμοποιούν ανύπαρκτες λέξεις που μοιάζουν «ηχητικά» με τις σωστές (λουβό αντί βουνό),

καθώς και ανώριμες συντακτικά και γραμματικά προτάσεις (εγώ θέλει πάει έξω) και ατελείς προτάσεις.

· Έχουν περιορισμένο λεξιλόγιο.

· Παρουσιάζουν δυσκολία στη διήγηση και στην περιγραφή με σωστή σειρά.

· Δυσκολεύονται στο συσχετισμό αντικειμένου (εικόνας) και ονομασίας.

· Δεν καταλαβαίνουν την έννοια της ομοιοκαταληξίας, της ακολουθίας.

· Δύσκολα αποστηθίζουν στίχους ή τραγούδια ή ποιήματα και την προπαίδεια.

· Χρησιμοποιούν ανύπαρκτες λέξεις (ψευδολέξεις).

· Παρουσιάζουν προβλήματα στην εκμάθηση ξένων γλωσσών.

ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΣΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΣΗ

· Διαβάζουν διστακτικά και με αργό ρυθμό

· Δυσκολεύονται στην αναγνώριση των γραμμάτων κατά την πρώτη ανάγνωση, διαβάζουν συλλαβιστά, «κομπιαστά» στις πρώτες τάξεις του δημοτικού, λέξη προς λέξη, μονότονα και μηχανικά χωρίς ρυθμό και χρωματισμό της φωνής στις μεγαλύτερες τάξεις.

· Χάνουν τη σειρά στο κείμενο που διαβάζουν και συχνά χρησιμοποιούν σαν αντισταθμιστική τεχνική να δείχνουν με το δάχτυλο τη λέξη που διαβάζουν στο κείμενο.

· Δυσκολεύονται να ξαναβρούν τη σωστή σειρά του κειμένου αν για οποιοδήποτε λόγο

διακοπεί η αναγνωστική τους προσπάθεια.

· Παρατονίζουν τις λέξεις π.χ. διαβάζουν γέρος αντί γερός με αποτέλεσμα να αλλάζουν το νόημα του κειμένου.

· Διαβάζουν «χωρίς ανάσα», αγνοώντας τα σημεία στίξης.

· Αλλάζουν τη σειρά των λέξεων μέσα σε μια πρόταση.

· Δυσκολεύονται να διαβάσουν πολυσύλλαβες και μη οικείες λέξεις, δηλαδή λέξεις με μικρή συχνότητα εμφάνισης π.χ. ευσυνειδησία.

· Διαβάζουν λάθος λέξεις επειδή παρασύρονται από το πρώτο γράμμα π.χ. διαβάζουν πολύ αντί πάρε, την πρώτη ή μια αναγνωρίσιμη συλλαβή π.χ. διαβάζουν παίζω αντί παιδί, την παραγωγική

κατάληξη και την ορθογραφική τους ομοιότητα π.χ. διαβάζουν έμπορος αντί εμπόριο ή από την οπτική τους ομοιότητα π.χ. διαβάζουν χελιδόνια αντί χελωνάκια, μαντήλι αντί καντήλι.

· Αντικαθιστούν λέξεις με άλλες που έχουν την ίδια ή συγγενή σημασία π.χ. διαβάζουν δέντρο αντί ξύλο, μαύρος αντί σκοτεινός, δούλος αντί σκλάβος.

· Προσθέτουν επιπλέον φθόγγους ή συλλαβές σε μια λέξη π.χ. διαβάζουν πορόβλημα αντί πρόβλημα.

· Αντιμεταθέτουν συλλαβές μέσα μια λέξη π.χ. διαβάζουν νοκοσομείο αντί νοσοκομείο.

· Δυσκολεύονται στα συμφωνικά συμπλέγματα π.χ. διαβάζουν σφαγίδα αντί σφραγίδα,σρατός αντί στρατός.

· Παραλείπουν, επαναλαμβάνουν ή προσθέτουν μικρές λέξεις όπως να, και,…

· Διαβάζουν καθρεφτικά μικρές λέξεις π.χ. αχ αντί χα, αν αντί να, ζάρι αντί ρίζα, ήταν αντί νάτη.

· Προφέρουν λανθασμένα κάποια φωνήεντα π.χ. κόνω αντί κάνω.

· Δυσκολεύονται στην κατανόηση του κειμένου, γιατί ρίχνουν το βάρος στην

«αποκωδικοποίηση» των λέξεων, στην ορθή και ακριβή ανάγνωση.

Δυσκολίες στη γραφή και στην ορθογραφία

· γράφουν καθρεφτικά π.χ. ε-3, ρ-9, αν αντί να

· Αντικαθιστούν γράμματα που μοιάζουν φωνητικά ή οπτικά μεταξύ τους. Συχνότερα

αντικαθιστούν σύμφωνα όπως β-φ, γ-χ, δ-θ, β-δ, π-τ, - ζ-σ, ζ-ξ, ξ-ψ, Μ-Σ, Μ-Ν, …π.χ. μολύδι αντί μολύβι, βασολάκια αντί φασολάκια, φροχή αντί βροχή, πάγος αντί πάχος, Μωτήρης αντί Σωτήρης…..

Σπανιότερα αντικαθιστούν φωνήεντα όπως ε-ω, ε-ι, α-ο, π.χ. δόσος αντί δάσος, αγαρόσαμε αντί αγοράσαμε.

· Παραλείπουν ή επαναλαμβάνουν γράμματα ή συλλαβές μέσα στην ίδια λέξη π.χ. λιμούλα αντί λιμνούλα, πετααω αντί πετάω

· Συγχέουν και αντιστρέφουν τα δίψηφα σύμφωνα π.χ. πεστέτα αντί πετσέτα, παπάς αντί μπαμπάς, τσάμι αντί τζάμι και από τα δίψηφα φωνήεντα το αι με το –ια, π.χ. πιαδί αντί παιδί, πόδαι αντί πόδια.

· Αντιστρέφουν και μεταθέτουν γράμματα ή συλλαβές μέσα στην ίδια λέξη π.χ πότρα αντί πόρτα, μυνωλάς αντί μυλωνάς, μόνος αντί νομός.

· Κάνουν σύντμηση / συντόμευση λέξεων π.χ. στάτης αντί στρατιώτης, όφωνος αντί

ομόφωνος.

· Παρουσιάζουν «παράξενη» ορθογραφία σε κάποιες λέξεις π.χ. νοσκι αντί μουσική,

προγρακτο αντί πρόγραμμα, τλρσ αντί τηλεόραση (ακραίο δείγμα τηλεγραφικής γραφής).

· Παραλείπουν ή επαναλαμβάνουν χωρίς λόγο μικρές λειτουργικές λέξεις, όπως: και, να, θα.

· Κάνουν πολλά ορθογραφικά λάθη ακόμα και σε λέξεις που έχουν διδαχθεί συστηματικά π.χ.παιδί, είναι.

· Γράφουν ακατάστατα, δυσνόητα, με πολλές μουντζούρες και σβησίματα, ανισομεγέθη γράμματα, λέξεις μη ευθυγραμμισμένες και πολλές φορές όχι πάνω στις γραμμές του τετραδίου και γενικά δεν υπάρχει λογική σειρά στην οργάνωση του γραπτού τους.

· Χρησιμοποιούν σπάνια ή με ακατάλληλο τρόπο τα κεφαλαία γράμματα π.χ. η μαρία Πήγε έξω.

· Καταργούν τα διαστήματα και κολλάνε τις λέξεις μεταξύ τους π.χ. Οπατέραςμουκαιγω

· Δεν τονίζουν καθόλου τις λέξεις ή τις παρατονίζουν.

· Δεν χρησιμοποιούν τα σημεία στίξης (στις πρώτες τάξεις αγνοούν ακόμα και την τελεία)

· Κάνουν συντακτικά λάθη (όχι σωστά δομημένες προτάσεις)

· Δυσκολεύονται και κάνουν λάθη στην αντιγραφή (από τον πίνακα ή το βιβλίο) ή στη γραφή καθ’ υπαγόρευση και γενικά χρειάζονται πολύ χρόνο προκειμένου να ολοκληρώσουν γραφική εργασία.

· Το γραπτό τους είναι φτωχό σε λεξιλόγιο, πολύ περιορισμένο σε νοήματα και ιδέες (μπορεί να χαρακτηριστεί «τηλεγράφημα»).

Τα παιδιά που παρουσιάζουν εξελικτική δυσαριθμησία δυσκολεύονται:

· Να δημιουργούν παραστάσεις αριθμών, επειδή δεν μπορούν να συγκρατήσουν τις λεπτές

διαφορές μεταξύ των αριθμών και τους γράφουν καθρεφτικά π.χ. αντί 4, ε αντί 3, αντί 7, ή τους

αντιστρέφουν π.χ. 6 - 9.

· Να απομνημονεύσουν τους πίνακες του πολλαπλασιασμού

· Να γράφουν αριθμούς χωρίς σύγχυση στην αξία θέσης των ψηφίων ή στη θέση της

υποδιαστολής π.χ. 68 αντί 86, ή 1,5 αντί 1,05.

· Να συγκρατούν για αρκετό χρόνο μια σειρά αριθμών (οπτική ή ακουστική) στη μνήμη τους.

· Να προσθέτουν και να αφαιρούν κάθετα εξαιτίας της σχέσης του μηχανισμού των πράξεων με τη δυσκολία τους στην κατανόηση των κατευθύνσεων.

Ξεκινά αντίθετα από αριστερά προς τα δεξιά.

· Να θυμούνται τα κρατούμενα ή τα δανεικά και να τα επαναφέρουν σωστά

· Να υπολογίζουν γρήγορα και να τηρούν ακριβή διαδικασία στον πολλαπλασιασμό και τη

διαίρεση λόγω έλλειψης γνώσης προπαίδειας, παράλειψη κρατουμένων κ.λ.π.

· Να γράφουν κλάσματα και να γνωρίζουν τις έννοιες «αριθμητής» και «παρανομαστής»

εξαιτίας της άμεσης σχέσης τους με τις προμαθηματικές έννοιες «πάνω» και «κάτω» , τις οποίες

συγχέουν.

· Να καταλάβουν τα σύμβολα των τεσσάρων αριθμητικών πράξεων και τα σύμβολα ισότητας και ανισότητας π.χ. γράφουν «+» αντί «Χ» ή «-» αντί «:»

· Να καταλάβουν τη λεκτική διατύπωση ενός προβλήματος π.χ. είναι δύσκολο να κατανοήσουν ένα πρόβλημα όπου ζητείται να υπολογισθεί η τιμή ενός αριθμού «φύλλων αλουμινίου» αντί «μολυβιών», που είναι πιο οικεία λέξη ή να υπολογίσουν το χρόνο που χρειάζεται ένα αυτοκίνητο να διανύσει την απόσταση Κεκροπία – Αστακός αντί την απόσταση Αθήνα – Πάτρα.

· Να καταλάβουν και να χρησιμοποιούν το λεξιλόγιο του εγχειριδίου των μαθηματικών και τους μαθηματικούς όρους π.χ.

Μαθηματικοί όροι καθημερινό λεξιλόγιο

τετράγωνο «το διπλανό οικοδομικό τετράγωνο»

(σχήμα)

περιττός «τα λόγια είναι περιττά»

(αριθμός)

πίνακας «σβήσε τον πίνακα»

(αριθμών)

· Να διαβάζουν γραφικές παραστάσεις και να αντλούν από αυτές στοιχεία και πληροφορίες.

· Να μετατρέπουν όλα τα είδη μέτρησης ποσότητας, διαστήματος, χρονικής διάρκειας σε μεγαλύτερη ή μικρότερη μονάδα π.χ. τα κιλά σε γραμμάρια, τα λεπτά σε ώρες.

ΠΗΓΗ:   www.iatriki.gr,     www.specialeducation.gr

ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ/ΓΕΝΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ : Ελευθερία Γεωργαντή